"મિલકત દસ્તાવેજો માટે રજીસ્ટ્રેશન વિભાગની નવી ગાઈડલાઈન – જાણો શું બદલાઈ ગયું?"

વણવહેંચાયેલ મિલકત અંગે ગુજરાત સરકારનો મહત્વપૂર્ણ પરિપત્ર – સહમાલિકો માટે કડક નિયમો લાગુ.

ગાંધીનગર, ૨૧ માર્ચ ૨૦૨૫: ગુજરાત સરકારે એક મહત્વપૂર્ણ પરિપત્ર જાહેર કર્યો છે, જે વણવહેંચાયેલ મિલકતના સહમાલિકો દ્વારા થતા દસ્તાવેજોની નોંધણી અંગે સ્પષ્ટ માર્ગદર્શન આપે છે. મહેસૂલ વિભાગના માર્ગદર્શનને આધારે રજીસ્ટ્રેશન અને સ્ટેમ્પ સુપરિન્ટેન્ડન્ટ ઓફિસ (IGR) દ્વારા આ નવો નિયમ લાગુ કરવામાં આવ્યો છે.

આ પરિપત્ર મુજબ, હવે સહમાલિકો દ્વારા મિલકતનો સ્પષ્ટ ભાગ (specific portion) વેચી શકાશે નહીં. વણવહેંચાયેલ હિસ્સાની જ તબદીલી શક્ય રહેશે. આ નીતિ ગુજરાત હાઈકોર્ટના First Appeal No. 538 of 2015 કેસના ચુકાદાને અનુસરતી છે.

સમસ્યા અને ઉકેલ:
અત્યાર સુધી ઘણા કિસ્સાઓમાં સહમાલિકોની સંમતિ વિના મિલકતના દસ્તાવેજ નોંધાયા છે, જેના કારણે રેવન્યુ રેકોર્ડમાં વિવાદો વધ્યા હતા. નવો પરિપત્ર આ તકરારોને અટકાવશે અને સહમાલિકોની સંમતિ વગર મિલકત હસ્તાંતરણ અટકાવશે.

મુખ્ય સૂચનાઓ:

• સહમાલિક પોતાનો વણવહેંચાયેલો હિસ્સો (Undivided Share) જ હસ્તાંતર કરી શકે, સંપૂર્ણ મિલકતના ચોક્કસ ભાગની વેચાણ મંજૂરી નહીં મળે.
• દસ્તાવેજમાં મિલકતની સંપૂર્ણ ચતુર્દિશા અને રેવન્યુ રેકોર્ડ પ્રમાણે હિસ્સાની વિગતો સ્પષ્ટ હોવી આવશ્યક.
• જો દસ્તાવેજમાં વધુ હિસ્સો બતાવવામાં આવ્યો હોય, તો તેની નોંધણી રદ થઈ શકે.
• વણવહેંચાયેલ હિસ્સાના દસ્તાવેજો માટે ખાસ ચકાસણી ફરજિયાત રહેશે.
• આ સૂચના ફક્ત ખેતીની જમીનના દસ્તાવેજો માટે જ લાગુ પડશે. 
• રહેણાંક ની મિલકતો માટે આ જોગવાઈ લાગુ પડશે નહીં
• રહેણાંક મિલકત ના વણવહેંચાયેલ દસ્તાવેજ કરવા માટે વિભાજન અધિનિયમ 1893 ની કલમ 4 ની જોગવાઈ લાગુ પડે છે. જે અનુસાર સહ માલિક ની સંમતિ વગર દસ્તાવેજ થઈ શકે નહીં.

વિસ્તૃત અમલ માટે કડક ચકાસણી:
IGR દ્વારા પરિપત્રના ઉલ્લંઘન માટે સબ-રજીસ્ટ્રારો સામે કડક કાર્યવાહી થશે. રેવન્યુ રેકોર્ડમાં ગેરમાર્ગે દસ્તાવેજો નોંધાવવાના કિસ્સાઓ સામે હવે કડક ચકાસણી અમલમાં આવશે.

ઉદાહરણ:
જો કોઈ મિલકતમાં ચાર સહમાલિક છે અને એમાંથી એક સહમાલિક પોતાનો હિસ્સો હસ્તાંતર કરવા ઈચ્છે, તો તે માત્ર ૨૫% હિસ્સાની જ તબદીલી કરી શકશે.

નવા નિયમો કોણે અસર કરશે?

• મિલકતના સહમાલિકો
• રજિસ્ટ્રેશન વિભાગ અને મહેસૂલ કચેરીઓ
• જમીન અને મિલકત ખરીદનાર-વેચનાર

આ પરિપત્રનો અમલ મહેસૂલ વિભાગ અને રજિસ્ટ્રેશન વિભાગ દ્વારા તાત્કાલિક પ્રભાવથી થશે. નવી નીતિ સાથે, રેવન્યુ રેકોર્ડમાં ચોકસાઈ વધશે અને ભવિષ્યમાં વિવાદો અટકાવવામાં મદદ મળશે.

પરિપત્ર વાંચવા /ડાઉનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો

સંદર્ભ માં લીધેલ  કોર્ટ ઓર્ડર વાંચવા/ડાનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો