"સોદો તૂટે તો બિલ્ડરને રાહત: સુપ્રીમ કોર્ટએ બાનાની રકમ જપ્તી માન્ય કરી"

---

🏛️ સુપ્રીમ કોર્ટનો ઐતિહાસિક ચુકાદો: સોદો રદ થાય તો બાનાની રકમ જપ્તી દંડ નહીં ગણાય

---

📌 મુખ્ય મુદ્દા:

• સુપ્રીમ કોર્ટે "બાનાની રકમ" જપ્તી ને દંડ માનવાનો ઇનકાર કર્યો.
• ભારતીય કરાર અધિનિયમ કલમ ૭૪ આ પરિસ્થિતિમાં લાગુ પડતી નથી.
• ખરીદનાર કરારના ભંગ માટે જવાબદાર જાહેર કર્યો.
• વેચનારને નાણાકીય નુકસાન થયાનું પુરાવા દ્વારા સાબિત થયું.
• રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્ર માટે આ નિર્ણય માર્ગદર્શક બનશે.

---

📝 વિગતવાર સમાચાર:

સુપ્રીમ કોર્ટે 'ગોદરેજ પ્રોજેક્ટ્સ ડેવલપમેન્ટ લિમિટેડ વિરુદ્ધ અનિલ કાર્લેકર' કેસમાં એવું સ્પષ્ટ કર્યું કે ખરીદનાર કરાર મુજબ બાકી રકમ ચુકવવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો અને એડવાન્સમાં ચૂકવેલી બાનાની રકમ વેચનાર દ્વારા જપ્ત કરવામાં આવી હતી. આ જપ્તી દંડ તરીકે નહીં ગણાય.

અપીલકર્તા-ખરીદનાર દલીલ આપી હતી કે વેચનાર બાનાની રકમ જપ્ત કરી શકતો નથી, પરંતુ કોર્ટે એ દલીલ ફગાવી અને કહ્યું કે એ રકમ કરાર માટેની સુરક્ષા તરીકે હતી – એટલે કે, જો કોઈ પક્ષ કરાર ભંગ કરે, તો બીજી પક્ષને નુકસાનમાંથી somewhat રાહત મળે.

કોર્ટના મુજબ, ભારતીય કરાર અધિનિયમ 1872ની કલમ 74 ફક્ત ત્યારે લાગુ પડે જ્યાં રકમ દંડરૂપે નક્કી કરવામાં આવે. અહીં, બાનાની રકમ દંડ ન હતી, પણ એડવાન્સથી સંકળાયેલ કરારની એક મહત્વની શરત હતી.

અદાલતે અગાઉના કેટલાક ચુકાદાઓનું પણ ઉલ્લેખ કર્યો જેમ કે ફતેહ ચંદ, શ્રી બાલ્કિશન દાસ અને કૈલાશ નાથ એસોસિયેટ્સના કેસ. ખાસ કરીને કૈલાશ નાથના કેસમાં નોંધ્યું હતું કે જો પણ જપ્તીની કલમ ગેરવાજબી હોય, તો તે લાગુ નહીં પડે – પરંતુ હાલમાં જે શરતો ATS (એડવાન્સ સેલ એગ્રીમેન્ટ) હેઠળ નક્કી કરવામાં આવી હતી, એ બંને પક્ષોને સમાન રીતે જવાબદાર બનાવતી હતી.

ટ્રાયલ કોર્ટ દ્વારા રજૂ થયેલા પુરાવાઓ પરથી સાબિત થયું કે વેચનારને થયું નુકસાન જપ્ત કરાયેલી રકમ કરતાં પણ વધુ હતું.

કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે ATS માં જે રીતે શરતો નક્કી કરવામાં આવી હતી, તે કરાર પૂર્ણ કરવા માટે બંને પક્ષોને પ્રેરિત કરવાનો હેતુ ધરાવતી હતી અને તેમાં સમયને મહત્વપૂર્ણ ગણવામાં આવ્યો હતો.

ઉપરોક્ત તમામ મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, સુપ્રીમ કોર્ટે અપીલ ફગાવી દીધી છે અને ટ્રાયલ કોર્ટના નિર્ણયને માન્ય રાખ્યો છે.

---

🔍 કાયદાકીય આધાર:

• ફતેહ ચંદ વિ. બાલ્કિશન દાસ: બાનાની રકમની જપ્તી દંડરૂપે નહીં ગણાય.
• મૌલા બક્ષ વિ. યુનિયન ઓફ ઇન્ડિયા: વાજબી બાનાની રકમની જપ્તી દંડરૂપે નહીં ગણાય.
• કૈલાશ નાથ એસોસિયેટ્સ વિ. ડીડીએ: એકતરફી અને ગેરવાજબી જપ્તીની કલમ અમલમાં નહીં આવે.

---

🏠 રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્ર માટે માર્ગદર્શન:

આ ચુકાદો રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્રમાં ખરીદ-વેચાણ કરારોના ભંગ અને એડવાન્સ રકમ અંગેના વિવાદોમાં સ્પષ્ટતા કરે છે. બંને પક્ષોએ કરારની શરતોનું પાલન કરવું જરૂરી છે અને બાનાની રકમની જપ્તી કરારની શરતો અનુસાર વાજબી હોવી જોઈએ.

---

ટેગ્સ: #સુપ્રીમકોર્ટ #બાનાની_રકમ #કાયદાકીય_ચુકાદો #રિયલએસ્ટેટ #ભારતીય_કરાર_અધિનિયમ #GujaratiNews

---

સંદર્ભ:

• Supreme Court Judgment: Godrej Projects Development Limited v. Anil Karlekar

---

ઑર્ડર વાંચવા/ડાઉનલોડ કરવા માટે લિંક પર ક્લિક કરો