“ન્યાય ટેકનિકલ ભૂલોથી ઉપર છે” – સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વપૂર્ણ સ્ટેમ્પ ડ્યુટી રીફન્ડ બાબતનો ચુકાદો

સ્ટેમ્પ ડ્યુટી રિફંડ પર સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો: ન્યાય માટે ટેકનિકલતાને અવગણવી જરૂરી – 2024 INSC 443

 ભારતના સુપ્રીમ કોર્ટએ મહારાષ્ટ્ર સ્ટેમ્પ અધિનિયમ, 1958 હેઠળ મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો છે, જેમાં ટેકનિકલ કારણોસર નાગરિકના હક નકારવાનો સરકારનો નિર્ણય પલટાવ્યો છે. આ ચુકાદો Civil Appeal No. ___ of 2024 (arising out of SLP (C) No. 4111 of 2020)ના સંદર્ભમાં 2024 INSC 443 તરીકે નોંધાયો છે.

આ કેસમાં અરજદાર બાનો સાઈયદ પરવાઝે મુંબઈની એક મિલકત ખરીદવા માટે રૂ. 25,34,400/- સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ચૂકવી હતી. જો કે, મિલકતના વેચનારએ અગાઉ જ તૃતીય પક્ષને આ મિલકત વેચી દીધી હોવાને કારણે દસ્તાવેજ નોધાઈ શક્યો નહિ અને અંતે દસ્તાવેજ રદ કરવાનો નિર્ણય લેવાયો.

અરજદારે 22 ઓક્ટોબર, 2014ના રોજ ઓનલાઇન રિફંડ માટે અરજી કરી હતી, પરંતુ અધિકારીઓએ એ આધાર આપ્યો કે રદ્દ કરેલા દસ્તાવેજની તારીખ 13 નવેમ્બર, 2014 હતી એટલે અરજી મોડે આવી હતી. બૉમ્બે હાઇકોર્ટે પણ આ ફેસલો યોગ્ય ઠેરવ્યો.

જસ્ટિસ બીઆર ગવાઈ અને જસ્ટિસ પ્રશાંત કુમાર મિશ્રાની બેન્ચે જણાવ્યું કે અરજદારે યોગ્ય સમયે અરજી કરી હતી અને દસ્તાવેજની રદ કરવાની પ્રક્રિયા પોલીસમાં ફરિયાદ અને વેચનારની અનુપસ્થિતિને કારણે મોડું થઈ હતી. તેથી માત્ર મોડા દસ્તાવેજના આધારે રિફંડ નકારવો યોગ્ય નથી.

ચુકાદામાં Libra Buildtech Pvt. Ltd. v. GFIL (2015) 16 SCC 31 કેસનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો, જેમાં સ્પષ્ટ થયેલું કે “રાજ્યએ નાગરિકો સાથે વ્યવહાર કરતી વખતે માત્ર ટેકનિકલતાઓ પર નિર્ભર ન રહેવું જોઈએ.”

ચૂકાદાનો હેતુ સ્પષ્ટ છે: નાગરિકો સાથે ન્યાય કરવો એ રાજ્યનો અધિકાર છે અને જ્યારે ન્યાયસંગત પરિસ્થિતિ હોય ત્યારે સરકાર ટેકનિકલતાઓ પાછળ છુપાઈ નાગરિકને હકથી વંચિત નહીં રાખી શકે.

નિષ્ણાતોની નજરે: આ ચુકાદો એવા તમામ નાગરિકો માટે આશાનો સંકેત છે જેમણે સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ચૂકવી હોવા છતાં દસ્તાવેજ અમલમાં ન આવ્યા હોય. હવે આવા કેસોમાં ટેકનિકલ મોડું થવું રિફંડને અવરોધશે નહીં.

સંદર્ભ:
Supreme Court of India – 2024 INSC 443, Civil Appeal arising from SLP (C) No. 4111/2020, decided on 17 May 2024. 

ઓર્ડર વાંચવા ડાઉનલોડ કરવા માટે અહીં ક્લિક કરો