"કોર્ટનો મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો: નવી શરતની જમીન માટે કલેક્ટરની પુર્વ મંજુરી વગર બાનાખત/કરાર અમલમાં નહીં આવે"

નવાં શરતની જમીન માટે મોટો ચુકાદો: ગુજરાત હાઈકોર્ટ અને સુપ્રીમ કોર્ટના પૂર્વ નિર્ણયોના આધારે દાવો રદ.

અમદાવાદ: ગુજરાત ગ્રામ્ય નાગરિક ન્યાયાલયે RCS.160/2020 કેસમાં નવાં શરતની જમીન માટે મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો છે. પ્રતિવાદી નં. ૨, ૫ અને ૬ દ્વારા દાવા રદ કરવાની અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી, જે અદાલતે સ્વીકારી લીધી છે. આ ચુકાદો CPC ઓર્ડર-7, રૂલ-11 (એ) અને (ડી) તથા ગણોતધારા કલમ-૪૩ ના આધારે આપવામાં આવ્યો છે.

કેસનું વિસતૃત પરિપ્રેક્ષ્ય

વાદીએ જમીનના માલિકીના હક્ક અને વેચાણ માટે દાવો દાખલ કર્યો હતો. પ્રતિવાદી પક્ષે દલીલ કરી હતી કે જમીન નવી શરતની છે અને તેનું કોઈ પણ વેચાણ કે બાનાખત કલેક્ટરની પૂર્વ મંજુરી સિવાય ગેરકાયદેસર ગણાય છે. કાયદા મુજબ આ દાવો ટેનન્સી એક્ટની કલમ-૪૩ના બંધન હેઠળ આવે છે, અને તેથી તે કોર્ટમાં માન્ય હોવાનો કોઈ આધાર નથી.

પ્રતિવાદી પક્ષે કોર્ટ સમક્ષ રજૂ કરેલા મુખ્ય તર્ક:

✅ નવી શરતની જમીન માટે કલેક્ટરની મંજુરી વગર કરાયેલ બાનાખત કાયદેસર નથી.

✅ CPC ઓર્ડર-7, રૂલ-11(એ) અને (ડી) મુજબ, કોઈ પણ દાવો જે કાયદાની જોગવાઈઓના વિરુદ્ધ જાય, તે રદ થવો જોઈએ.

✅ નામદાર સુપ્રીમ કોર્ટ અને ગુજરાત હાઈકોર્ટના પૂર્વ ચુકાદાઓ મુજબ, નવી શરતની જમીન માટે કરાયેલ દાવા માન્ય નથી.

ગુજરાત હાઈકોર્ટ અને સુપ્રીમ કોર્ટના પૂર્વ ચુકાદાઓ

આ કેસમાં ગુજરાત હાઈકોર્ટ અને સુપ્રીમ કોર્ટના ઘણા ચુકાદાઓનો સંદર્ભ લેવામાં આવ્યો, જેમાં સ્પષ્ટપણે નવી શરતની જમીન માટે વિદેશી અને સ્થાનિક માલિકી હકના પ્રતિબંધો અને કાયદા અંગે મહત્વપૂર્ણ નિવિદનો આપવામાં આવ્યા છે.

(1) Gujarat High Court - Naranbhai Kanjibhai Gajera V/S Vinodbhai Shankarbhai Patel (2023 (2) G.L.H.265)

> આ ચુકાદામાં ગુજરાત હાઈકોર્ટ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવ્યું કે, ગણોતધારા કલમ-૪૩(૧) મુજબ, જો નવી શરતની જમીન પર કોઈપણ બાનાખત કે કરાર કરવામાં આવે તો તે કલેક્ટરની પૂર્વ મંજુરી વગર માન્ય નહીં ગણાય. આ કરાર કાયદેસર નથી અને તેનો અમલ ન થઈ શકે.

(2) Supreme Court - Dahiben Vs. Arvindbhai Kalyanji Bhanusali (AIR 2020 SC 3310)

> આ ચુકાદામાં સુપ્રીમ કોર્ટએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું કે, જો જમીનના વેચાણ માટે કાયદાકીય મંજુરી લેવી જરૂરી હોય અને તે મંજુરી વગર કરાર કરવામાં આવે તો તે ગેરકાયદેસર ગણાશે અને કોઈપણ નાગરિક માટે અમલમાં લાવવાની જોગવાઈ નહિ રહે.

(3) Gujarat High Court - Ganpatbhai Manjibhai Khatri Vs. Manguben Babaji Thakor (2019 (0) AIJEL - HC - 241533)

> ગુજરાત હાઈકોર્ટના આ ચુકાદામાં સ્પષ્ટપણે નક્કી કરવામાં આવ્યું કે, ટેનેન્સી એક્ટની કલમ-૪૩ હેઠળ કોઈપણ નવી શરતની જમીનનું વેચાણ અથવા કરાર કલેક્ટરની મંજુરી સિવાય કરી શકાતું નથી, અને જો આવા કરાર કરવામાં આવે તો તેઓ માન્ય નથી.

કોર્ટનો મહત્ત્વપૂર્ણ ચુકાદો

અદાલતે પ્રતિવાદી પક્ષની અરજી સ્વીકારી અને વાદીની દાવા અરજી રદ કરી દીધી.

નામદાર હાઈકોર્ટ અને સુપ્રીમ કોર્ટના પૂર્વ ચુકાદાઓના આધારે, નવી શરતની જમીનનો કોઈપણ કરાર કે દાવો માન્ય ગણાશે નહીં.

CPC ની જોગવાઈઓ અનુસાર, આ પ્રકારના દાવા કોર્ટમાં ચલાવી શકાતા નથી, તેથી દાવાની અરજી રદ કરવામાં આવી છે.

આ ચુકાદાનો પ્રભાવ અને મહત્વ

આ નિર્ણય નવાં શરતની જમીન માટે કાયદાકીય બાબતો અને વેચાણ સંબંધિત વિવાદો માટે એક મહત્વપૂર્ણ નિદાન છે. આ કેસનો નિર્ણય સ્પષ્ટ કરે છે કે, કોઈપણ નાગરિક નવી શરતની જમીન માટે દાવો કરવા ઇચ્છે, તો તેને કાયદાકીય પરામર્શ અવશ્ય લેવો જોઈએ. કોર્ટ દ્વારા આપેલો આ નિર્ણય, વિવાદિત જમીનના દાવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ ઉદાહરણ બની શકે છે.

અંતિમ હુકમ:

📌 પ્રતિવાદી નં. ૨, ૫ અને ૬ ની અરજી મંજૂર

📌 વાદીની દાવા અરજી રદ

📌 આ ચુકાદો કેસના રેકોર્ડમાં દાખલ કરવાનો હુકમ

કોર્ટ:

શ્રીકાંત શર્મા,

ત્રીજા અનિધક સિનિયર સિવિલ જજ,

અમદાવાદ (ગ્રામ્ય)

ચુકાદાની નકલ માટે અહીં ક્લિક કરો