જ્યાં સુધી વેચાણ દસ્તાવેજ રજીસ્ટર ન થાય ત્યાં સુધી સ્થાવર મિલકતની માલિકી ટ્રાન્સફર થતી નથીઃ સુપ્રીમ કોર્ટ

 જ્યાં સુધી વેચાણ દસ્તાવેજ રજીસ્ટર ન થાય ત્યાં સુધી સ્થાવર મિલકતની માલિકી ટ્રાન્સફર થતી નથીઃ સુપ્રીમ કોર્ટ

સર્વોચ્ચ અદાલતે પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે જ્યાં સુધી વેચાણ દસ્તાવેજ નોંધાયેલ ન હોય ત્યાં સુધી સ્થાવર મિલકતની માલિકી ટ્રાન્સફર કરવામાં આવતી નથી. જ્યાં સુધી વેચાણ ખત નોંધાયેલ ન હોય ત્યાં સુધી, માત્ર કબજો ટ્રાન્સફર અને વિચારણાની ચૂકવણી માલિકીના સ્થાનાંતરણની રકમ નથી.

ટ્રાન્સફર ઓફ પ્રોપર્ટી એક્ટ 1882ની કલમ 54 ટાંકીને જસ્ટિસ બીવી નાગરથના અને જસ્ટિસ એનકે સિંહની ડિવિઝન બેન્ચે કહ્યું કે જોગવાઈમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ટ્રાન્સફર ફક્ત રજિસ્ટર્ડ દસ્તાવેજ દ્વારા જ થઈ શકે છે. જોગવાઈમાં માત્ર શબ્દનો ઉપયોગ સૂચવે છે કે સો રૂપિયા કે તેથી વધુ મૂલ્યની મૂર્ત સ્થાવર મિલકતનું વેચાણ ત્યારે જ માન્ય છે જ્યારે તે રજિસ્ટર્ડ દસ્તાવેજ દ્વારા ચલાવવામાં આવે.

જ્યાં વેચાણ ખત માટે નોંધણીની આવશ્યકતા હોય, ત્યાં સુધી માલિકીનું સ્થાનાંતરણ કરવામાં આવતું નથી સિવાય કે ખત નોંધાયેલ હોય, પછી ભલેને કબજો ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે. આવા રજીસ્ટ્રેશન વિના વિચારણા ચૂકવવી જોઈએ. ટ્રાન્સફરને પૂર્ણ કરવા અને માન્ય કરવા માટે સ્થાવર મિલકત માટે વેચાણ ખતની નોંધણી જરૂરી છે. "જ્યાં સુધી નોંધણી અમલમાં ન આવે ત્યાં સુધી માલિકી ટ્રાન્સફર કરવામાં આવતી નથી."

 બાબાસાહેબ ધોંડીબા કુટે વિ. રાધુ વિઠોબા બારડે 2024 લાઇવ લો (SC) 225 ના નિર્ણયનો સંદર્ભ આપવામાં આવ્યો હતો, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે “રજીસ્ટ્રેશન એક્ટ, 2008 ની કલમ 17 મુજબ, વેચાણના માર્ગે ટ્રાન્સફર તે સમયે જ થશે. વેચાણ દસ્તાવેજ ની નોંધણી.

નોંધણી ન થાય ત્યાં સુધી કાયદાની નજરમાં કોઈ ટ્રાન્સફર નથી. SARFAESI એક્ટના સંદર્ભમાં હરાજી ખરીદનારની તરફેણમાં હરાજી વેચાણને મંજૂરી આપતી વખતે બેન્ચે આ અવલોકનો કર્યા હતા. એક પક્ષ દ્વારા વાંધો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો જેણે સુરક્ષિત મિલકતના એક ભાગના કબજાનો દાવો કર્યો હતો. બેન્ચે આ વાંધાને ફગાવી દીધો હતો કે વાંધો ઉઠાવનારની તરફેણમાં કોઈ રજિસ્ટર્ડ સેલ ડીડ નથી. તે વેચાણ માટેના કરારના આધારે સત્તાનો દાવો કરી રહ્યો હતો જે અનરજિસ્ટર્ડ અને સામાન્ય પાવર ઓફ એટર્ની હતી.

કરાર અનરજિસ્ટર્ડ હોવાથી, કોર્ટે શોધી કાઢ્યું હતું કે બૅન્ક કે હરાજી ખરીદનાર બેમાંથી કોઈએ યોગ્ય ખંતનો ઉપયોગ કરવા છતાં તેને શોધી શક્યો ન હતો.

કોર્ટે કહ્યું કે,

 “સુરક્ષિત મિલકતના ભોંયરામાં માલિકીનો દાવો કરવા માટે પ્રતિવાદી નંબર 2 દ્વારા આધાર રાખેલ તમામ દસ્તાવેજો નોંધણી વગરના દસ્તાવેજો છે. ટ્રાન્સફર ઓફ પ્રોપર્ટી એક્ટની કલમ 54 હેઠળ માન્ય વેચાણની જરૂરિયાતોને સંતોષવામાં નિષ્ફળ. આ રીતે પ્રતિવાદી નંબર 2 ને સુરક્ષિત મિલકતના ભોંયરામાં માલિકીનો દાવો કરવાનો કોઈ અધિકાર નહોતો.”

 કેસનું શીર્ષક: સંજય શર્મા વિ. કોટક મહિન્દ્રા બેંક લિમિટેડ

ચુકાદાની નકલ માટે અહી ક્લિક કરો 

Share this post: