"ગુજરાત હાઈકોર્ટની કડક કાર્યવાહી: બનાસકાંઠાના DDO ને ગૌચર જમીન અતિક્રમણ મુદ્દે નોટિસ"

 "ગુજરાત હાઈકોર્ટની કડક કાર્યવાહી: બનાસકાંઠાના DDO ને ગૌચર જમીન અતિક્રમણ મુદ્દે નોટિસ"

ગુજરાત હાઈકોર્ટે શુક્રવારે (7 ફેબ્રુઆરી) બનાસકાંઠાના જિલ્લા વિકાસ અધિકારી (DDO) ને નોટિસ ફટકારી છે જેમાં સલ્લા ગામમાં ગૌચર (ચરાણ) જમીન પરના અતિક્રમણ દૂર કરવા માટે લેવામાં આવેલા પગલાં અંગે અધિકારીને જાણ કરવા માટે અગાઉના આદેશોનું ઇરાદાપૂર્વક "પાલન ન કરવા" બદલ કાર્યવાહી શા માટે ન કરવી તે સમજાવવા માટે નોટિસ ફટકારી છે.

મુખ્ય ન્યાયાધીશ સુનિતા અગ્રવાલ અને ન્યાયાધીશ પ્રણવ ત્રિવેદીની ડિવિઝન બેન્ચે અવલોકન કર્યું હતું કે, “જિલ્લા વિકાસ અધિકારી (DDO), બનાસકાંઠા, જિલ્લા પંચાયત, પાલનપુરના 01.02.2025 ના સોગંદનામાને ધ્યાનમાં લીધા પછી, એ નોંધનીય છે કે 17.01.2025 ના આદેશ દ્વારા, બનાસકાંઠા ખાતે પાલનપુરના જિલ્લા નિરીક્ષક (DILR) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા માપન કવાયતના આધારે, 28.11.2024 ના રોજ કલેક્ટર અને જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ, બનાસકાંઠાના સોગંદનામામાં દલીલોને ધ્યાનમાં લેતા, 19.11.2024 ના રોજ કલેક્ટર દ્વારા બનાસકાંઠાના DDO ને ગુજરાત પંચાયત અધિનિયમ, 1993 ની કલમ 105 હેઠળ તાત્કાલિક પગલાં લેવા માટે નિર્દેશો જારી કરવામાં આવ્યા હતા. આ જમીન પશુઓ ચરાવવા માટે ગૌચર જમીન છે. અમે એ પણ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે જો બનાસકાંઠાના કલેક્ટર દ્વારા 19.11.2024 ના રોજ મોકલવામાં આવેલા પત્ર પર લેવામાં આવેલી કાર્યવાહી અંગે DDO, બનાસકાંઠનો જવાબ અમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં નહીં આવે, તો અમે 06.12.2024 ના આદેશમાં સમાવિષ્ટ નિર્દેશોનું પાલન ન કરવા બદલ નોટિસ જારી કરવા માટે મજબૂર થઈશું.

ડીડીઓના સોગંદનામાની નોંધ લેતા કોર્ટે નોંધ્યું કે તાલુકા વિકાસ અધિકારી અને નાયબ જિલ્લા પંચાયત અધિકારી દ્વારા તેમને અહેવાલો સુપરત કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ હકીકત એ રહી કે ડીડીઓ દ્વારા "પોતાના સ્તરે" કંઈ કરવામાં આવ્યું ન હતું. કોર્ટે નોંધ્યું કે ડીડીઓએ ફક્ત તેમના ગૌણ અધિકારી દ્વારા અહેવાલોનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. 

ત્યારબાદ કોર્ટે આદેશ આપ્યો, “ ૬.૧૨.૨૦૨૪ અને ૧૭.૦૧.૨૦૨૫ ના બે આદેશોમાં અમારા નિર્દેશો છતાં, ડીડીઓ દ્વારા એક કર્સરી રિપોર્ટ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં તેમના ગૌણ અધિકારીઓનો રિપોર્ટ રજૂ કરવા સિવાય ડીડીઓ દ્વારા પોતાનો કોઈ રિપોર્ટ રજૂ કરવામાં આવ્યો નથી કે બધા અતિક્રમણ... દૂર કરવામાં આવ્યા છે... તેથી અમે જિલ્લા વિકાસ અધિકારી તરીકે પોસ્ટ કરાયેલા અધિકારીને નોટિસ પાઠવીએ છીએ કે, આ કોર્ટના આદેશનું ઇરાદાપૂર્વક અને ઇરાદાપૂર્વક પાલન ન કરવા બદલ તેમની સામે કાર્યવાહી કેમ શરૂ ન કરવામાં આવે ”.

શરૂઆતમાં અરજદાર વતી હાજર રહેલા વકીલે દલીલ કરી હતી કે તેમણે સલ્લા ગ્રામ પંચાયતના "વર્તમાન સરપંચ" અને તેમના સંબંધીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા અતિક્રમણ અંગે સોગંદનામું દાખલ કર્યું છે.

દરમિયાન, બનાસકાંઠાના જિલ્લા વિકાસ અધિકારી (DDO) વતી હાજર રહેલા વકીલે દલીલ કરી હતી કે તબક્કાવાર વિકાસ તરફ ધ્યાન દોરતો જવાબ દાખલ કરવામાં આવ્યો છે જેમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે અતિક્રમણ તબક્કાવાર દૂર કરવામાં આવશે, વધુમાં, અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે સરપંચ કે તેમના સંબંધીઓ દ્વારા અતિક્રમણ અંગે કોઈ નિવેદન નથી.

આ તબક્કે કોર્ટે મૌખિક રીતે પૂછ્યું, “ શ્રી મુનશા, રિપોર્ટ ક્યાં છે? સોગંદનામામાં જણાવાયું છે કે તાલુકા વિકાસ અધિકારી, પાલનપુર, તાલુકા પંચાયતે જુબાની આપનારને 30.01.25 ના રોજ એક વિગતવાર અહેવાલ સંબોધ્યો હતો, જેમાં તેમના અગાઉના અહેવાલોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો, તેનો અર્થ શું થાય છે? શ્રી વકીલ, આ તાજેતરનો અહેવાલ છે? કોઈ નિરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે? આ અહેવાલ ભૂતકાળના અહેવાલનું પુનરાવર્તન છે કે તે નવા નિરીક્ષણ પર આધારિત છે?”

ડીડીઓના વકીલે કહ્યું કે આ તાજેતરનો રિપોર્ટ છે અને તે 29 અને 30 જાન્યુઆરીના રોજ થયેલા નવા નિરીક્ષણ પર આધારિત છે .

કોર્ટે મૌખિક રીતે કહ્યું, "શ્રીમાન વકીલ, અમે તમને પૂછી રહ્યા છીએ કે આ સોગંદનામા સાથે જોડાયેલ રિપોર્ટ ક્યાં છે? તમે (અમને) ફકરાનો ઉલ્લેખ કરી રહ્યા છો, અમે તમારી પાસેથી રિપોર્ટ માંગી રહ્યા છીએ. શ્રીમાન વકીલ, કૃપા કરીને કોર્ટ સાથે રમત રમવાનો પ્રયાસ ન કરો. આ અધિકારીઓ આ કરી રહ્યા છે. અમે તેમને વ્યક્તિગત રીતે નોટિસ જારી કરીશું, તેમને જવાબદાર બનાવીશું."

ત્યારબાદ ડીડીઓ વતી હાજર રહેલા વકીલે કોર્ટને વિનંતી કરી કે તેઓ તેમના ક્લાયન્ટને રિપોર્ટ આપવા માટે કહેશે. ત્યારબાદ વકીલે કોર્ટને વિનંતી કરી કે તેમને એક તક આપવામાં આવે અને કેસ આગામી શુક્રવાર સુધી મુલતવી રાખવામાં આવે અને કોર્ટને ખાતરી આપવામાં આવે કે તમામ રિપોર્ટ સાથે સોગંદનામું દાખલ કરવામાં આવશે.

આ સમયે કોર્ટે મૌખિક રીતે ટિપ્પણી કરી, " કોઈ પણ સોગંદનામું લાવવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં જે અમને અધૂરી હકીકત આપે છે અને રાજ્યના અધિકારીઓ દ્વારા આ મોટેથી અને સ્પષ્ટ રીતે કરી શકાતું નથી. નહિંતર, અમે અમારા આદેશનું પાલન ન કરવાની નોટિસ જારી કરીશું અને આ જ કરવામાં આવ્યું છે. તમે આ પ્રકારનું સોગંદનામું શ્રી મુનશા શા માટે દાખલ કરો છો? જો તમે શપથ પર નિવેદન આપી રહ્યા છો...તમે રિપોર્ટના આધારે નિવેદન આપી રહ્યા છો, તો તે રિપોર્ટ રેકોર્ડનો ભાગ હોવો જોઈએ. અમે આ અધિકારીને નોટિસ જારી કરી રહ્યા છીએ. છેલ્લા આદેશમાં અમે કહ્યું હતું કે જો જવાબ ન મળે તો અમને પાલન ન કરવા બદલ નોટિસ જારી કરવાની ફરજ પડશે. અને, આ જવાબ અપૂર્ણ છે, તે જવાબ ન મળ્યો તેટલો જ સારો છે. તેને આગળ આવીને જવાબ આપવા દો. ના, અમને માફ કરશો. અમે સોગંદનામા સાથે વ્યવહાર કરીશું, આ સોગંદનામું કેવી રીતે દાખલ કરવામાં આવ્યું છે."

ત્યારબાદ વકીલે જણાવ્યું કે (કોર્ટને ગેરમાર્ગે દોરવાનો) સત્તાનો "કોઈ ઈરાદો" નથી.

આ સમયે ડિવિઝન બેન્ચે મૌખિક રીતે કહ્યું, " ઈરાદો ન કહો, અમે તેમના ઈરાદા વિશે નથી, તેઓ જાણે છે કે જો કાયદાની અદાલત તેમને પૂછી રહી છે, તો તેઓ જાણે છે કે તે કેવી રીતે ફાઇલ કરવી. કોર્ટને કેવી રીતે જવાબ આપવો અને જો અધિકારીને ખબર ન હોય કે કોર્ટને કેવી રીતે જવાબ આપવો, તો તે ત્યાં હાજર રહેવાનો નથી. અમને દુઃખ છે અને અમે નોટિસ જારી કરી રહ્યા છીએ."

૧૭.૦૧.૨૦૨૫ ના આદેશ મુજબ, કોર્ટે અવલોકન કર્યું કે કલેક્ટરે જિલ્લા વિકાસ અધિકારી (DDO) ને ગુજરાત પંચાયત અધિનિયમ, ૧૯૯૩ હેઠળ બનાસકાંઠાના સલ્લા ગામમાં ગૌચર (ચરાણ) જમીન પરના કથિત અતિક્રમણને દૂર કરવા માટે વર્તમાન સરપંચ દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાં અંગે જવાબ રજૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. વધુમાં, કોર્ટે નોંધ્યું કે ૦૬.૦૧.૨૦૨૫ ના રોજ કોર્ટના આદેશ છતાં, કોર્ટના આદેશોનું પાલન કરવા માટે પાલનપુર ખાતે જિલ્લા પંચાયત, બનાસકાંઠાના DDO દ્વારા લેવામાં આવેલા કોઈપણ પગલાં અંગે કોઈ અપડેટ આપવામાં આવ્યું નથી.

કોર્ટે તેના ૧૭ ^મી જાન્યુઆરીના આદેશમાં નોંધ્યું હતું કે, " તેથી, અમે આ મામલો ૦૭.૦૨.૨૦૨૫ ના રોજ મુકીએ છીએ અને સ્પષ્ટ કરીએ છીએ કે જો આગામી નિર્ધારિત તારીખે, બનાસકાંઠાના કલેક્ટર દ્વારા ૧૯.૧૧.૨૦૨૪ ના રોજ મોકલવામાં આવેલા પત્રવ્યવહાર પર લેવામાં આવેલી કાર્યવાહી અંગે જિલ્લા વિકાસ અધિકારી, બનાસકાંઠા તરફથી કોઈ જવાબ અમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં નહીં આવે, તો અમને ૦૬.૧૨.૨૦૨૪ ના આદેશમાં સમાવિષ્ટ નિર્દેશોનું પાલન ન કરવા બદલ નોટિસ જારી કરવાની ફરજ પડશે."

ત્યારબાદ કોર્ટે આ મામલાને 14 ફેબ્રુઆરીના રોજ સૂચિબદ્ધ કર્યો. 

કેસનું શીર્ષક: મુલચંદભાઈ મોતીભાઈ પ્રજાપતિ વિરુદ્ધ ગુજરાત રાજ્ય