મામલતદાર સહિત મહેસૂલ અધિકારીઓ પાસે વસિયતનામા અથવા બિન-વસિયત દસ્તાવેજો સંબંધિત વિવાદોનો ઉકેલ લાવવાનો ન્યાયિક અધિકાર નથી. આ બાબતોનો નિર્ણય સિવિલ કોર્ટ દ્વારા જ લેવો જોઈએ."...

મામલતદાર  સહિત મહેસૂલ અધિકારીઓ પાસે વસિયતનામા અથવા બિન-વસિયત દસ્તાવેજો સંબંધિત વિવાદોનો ઉકેલ લાવવાનો ન્યાયિક અધિકાર નથી. આ બાબતોનો નિર્ણય સિવિલ કોર્ટ દ્વારા જ લેવો જોઈએ."

મધ્ય પ્રદેશ હાઈ કોર્ટે જમીન મ્યુટેશન (નામાંતરણ) સંબંધિત એક મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો છે. આ ચુકાદો વિલ (Will)ના આધારે જમીન મ્યુટેશન કરવા સંબંધિત છે. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે જો કોઈ વિલ પર વિવાદ હોય, તો તેના આધારે મ્યુટેશન કરવા માટે સિવિલ કોર્ટમાં વિલની પ્રમાણિતતા સાબિત કરવી આવશ્યક છે. જો કોઈ વિવાદ ન હોય, તો તહસીલદાર વિલના આધારે મ્યુટેશન કરી શકે છે, પરંતુ તેમ છતાં પણ સિવિલ કોર્ટમાં દાવો કરવાનો અધિકાર રહેશે.

**મુદ્દાઓ:**

1. **વિલના આધારે મ્યુટેશન:** કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે જો વિલ પર કોઈ વિવાદ ન હોય અને કોઈ પણ વ્યક્તિએ વિલની પ્રમાણિતતા અથવા ટેસ્ટેટર (વિલ કરનાર)ની ક્ષમતા પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો ન હોય, તો તહસીલદાર વિલના આધારે મ્યુટેશન કરી શકે છે. જો કે, જો કોઈ વિવાદ હોય, તો વિલની પ્રમાણિતતા સાબિત કરવા માટે સિવિલ કોર્ટમાં દાવો કરવો આવશ્યક છે.

2. **વિવાદિત કેસો:** જો વિલ પર કોઈ વિવાદ હોય, તો તહસીલદાર તે વિવાદનું નિરાકરણ કરી શકશે નહીં. આવા કેસોમાં, વિલની પ્રમાણિતતા સાબિત કરવા માટે સિવિલ કોર્ટમાં દાવો કરવો આવશ્યક છે. જો કોઈ પક્ષ સિવિલ કોર્ટમાં દાવો કરે અને કોર્ટ માર્ગદર્શન આપે, તો તહસીલદાર મ્યુટેશન પ્રક્રિયા મોકૂફ રાખશે અને કલેક્ટરને જાણ કરશે.

3. **સિવિલ કોર્ટની અધિકારિતા:** કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે જમીન મ્યુટેશન સંબંધિત વિવાદોનું નિરાકરણ સિવિલ કોર્ટ દ્વારા જ કરવામાં આવશે. તહસીલદારને વિવાદિત કેસોમાં નિર્ણય લેવાનો અધિકાર નથી.

4. **વિલની પ્રમાણિતતા:** કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે વિલની પ્રમાણિતતા સાબિત કરવા માટે ઓછામાં ઓછા એક સાક્ષીની જરૂર છે. વિલની પ્રમાણિતતા સાબિત કરવા માટે ભારતીય સાક્ષ્ય અધિનિયમ, 1872 અને ભારતીય ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમ, 1925ની જરૂરિયાતો પૂરી કરવી આવશ્યક છે.

5. **મ્યુટેશનની પ્રક્રિયા:** કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે મ્યુટેશનની પ્રક્રિયા એક પ્રશાસનિક પ્રક્રિયા છે, અને તહસીલદારને વિવાદિત કેસોમાં નિર્ણય લેવાનો અધિકાર નથી. જો કોઈ વિવાદ હોય, તો તેનું નિરાકરણ સિવિલ કોર્ટ દ્વારા જ કરવામાં આવશે.

મધ્ય પ્રદેશ હાઈ કોર્ટે આ ચુકાદામાં સ્પષ્ટ કર્યું છે કે વિલના આધારે જમીન મ્યુટેશન કરવા માટે વિલની પ્રમાણિતતા સાબિત કરવી આવશ્યક છે. જો કોઈ વિવાદ હોય, તો તેનું નિરાકરણ સિવિલ કોર્ટ દ્વારા જ કરવામાં આવશે. જો કોઈ વિવાદ ન હોય, તો તહસીલદાર વિલના આધારે મ્યુટેશન કરી શકે છે, પરંતુ તેમ છતાં પણ સિવિલ કોર્ટમાં દાવો કરવાનો અધિકાર રહેશે. આ ચુકાદો જમીન મ્યુટેશન સંબંધિત કાયદાકીય પ્રક્રિયાઓને સ્પષ્ટતા અને નિયંત્રણ આપે છે.

ચુકાદા ની નકલ માટે અહીં ક્લિક કરો