તેલંગાણા હાઈકોર્ટે અધિકારીઓને તેમના દસ્તાવેજોની નોંધણી કરાવવામાં આવતી સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને માર્ગદર્શિકા જારી કરી

 

તેલંગાણા હાઈકોર્ટે અધિકારીઓને તેમના દસ્તાવેજોની નોંધણી કરાવવામાં આવતી સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને માર્ગદર્શિકા જારી કરી.

તેલંગાણા હાઈકોર્ટે પક્ષકારો/નાગરિકોને તેમના દસ્તાવેજોની નોંધણી કરાવવામાં આવતી સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને સત્તાવાળાઓને અમુક દિશાનિર્દેશો જારી કર્યા છે.

 કોર્ટ ચોવીસ (24) રિટ પિટિશનની બેચ સાથે કામ કરી રહી હતી જેમાં સામાન્ય ફરિયાદ એવી હતી કે સબ-રજિસ્ટ્રાર મિલકતના સંદર્ભમાં વેચાણ દસ્તાવેજોની નોંધણી કરવાનો ઇનકાર કરી રહ્યા હતા અને તમામ દસ્તાવેજો પેન્ડિંગ રાખ્યા હતા.

 જસ્ટિસ એન.વી. શ્રવણ કુમારની સિંગલ બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, “આ કોર્ટ દ્વારા કરવામાં આવેલા ઉપરોક્ત અવલોકનો અને આ રિટ પિટિશનમાં ઉઠાવવામાં આવેલા મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખીને પક્ષકારો/નાગરિકોને તેમના દસ્તાવેજોની નોંધણી કરાવવામાં અને પ્રવર્તતા મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં લેતા સામાન્ય સમસ્યાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે. અને પક્ષકારો/નાગરિકોના બહોળા હિતમાં, આ અદાલત પ્રતિવાદી નંબર 1 એટલે કે, અગ્ર સચિવ, મહેસૂલને ચોક્કસ માર્ગદર્શિકા જારી કરવાનું યોગ્ય માને છે. (નોંધણી અને સ્ટેમ્પ્સ) વિભાગ; પ્રતિવાદી નંબર 2 એટલે કે, જિલ્લા રજીસ્ટ્રાર, રંગા રેડ્ડી.”

ખંડપીઠે નીચેની માર્ગદર્શિકા જારી કરી-

 i) જ્યારે પણ કોઈ પક્ષ/નાગરિક દસ્તાવેજોની નોંધણી કરવા માટે નોંધણી અધિકારીનો સંપર્ક કરે છે, ત્યારે સંબંધિત અધિકારીએ શક્ય તેટલી ઝડપથી પ્રાધાન્યરૂપે એક સપ્તાહની અંદર, કાં તો દસ્તાવેજની નોંધણી કરવી જોઈએ અથવા નોંધણી અધિનિયમ, 1908 અને ભારતીય સ્ટેમ્પની શરતોમાં ઇનકાર કરવાનો આદેશ પસાર કરવો જોઈએ. અધિનિયમ, 1899 અને સંબંધિત પક્ષોને તે જ સંચાર કરો અને નોંધણી કરનાર સત્તાવાળાઓ દસ્તાવેજોનો ઇનકાર કરશે નહીં નોંધણી માટે મૌખિક રીતે અને તે લેખિત ઇનકાર ઓર્ડર દ્વારા અનુસરવામાં આવવી જોઈએ, જો કોઈ હોય તો.

 ii) દસ્તાવેજોની નોંધણી માટે ઇનકાર કરવામાં આવે તો, સ્ટેમ્પ ડ્યુટી અને નોંધણી શુલ્કના રિફંડ માટેની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવી જોઈએ અને પક્ષકારોએ સ્ટેમ્પ ડ્યુટી અને નોંધણી શુલ્ક ચૂકવતા પહેલા રિફંડ નીતિને સ્પષ્ટપણે સમજવી જોઈએ.

iii) ઉત્તરદાતાઓ, જેમની પાસે નિયંત્રણ છે, તેઓને તમામ સબ-રજિસ્ટારોને નવો મેમો/પરિપત્ર અથવા સૂચનાઓ જારી કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવે છે જેથી તે જ આધાર પર દસ્તાવેજોની નોંધણી માટે કોર્ટના આદેશનો આગ્રહ ન રાખી શકાય. અથવા સત્તાવાળાઓ દ્વારા પસાર કરાયેલા આદેશો, જે કોર્ટના આદેશ દ્વારા પહેલાથી જ બાજુ પર રાખવામાં આવ્યા છે અથવા તેમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે અને તે પણ જ્યારે કોઈ પેન્ડિંગ અપીલ ન હોય અને તેમાં જે બાબતોને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું છે.

 iv) રજીસ્ટ્રેશન ઓથોરિટીઓ કોઈ આધાર પર અને તે જ સૂચના અથવા G.Os.ના સંદર્ભમાં કોઈપણ ઇનકાર આદેશો પસાર કરશે નહીં, જે અદાલતો દ્વારા અલગ રાખવામાં આવ્યા છે અને જે મુદ્દાઓ પહેલાથી જ અંતિમ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવામાં આવ્યા છે.

 v) સત્તાવાળાઓએ ખાતરી કરવી જોઈએ કે દરેક સબ-રજિસ્ટ્રારની ઑફિસમાં ઘડિયાળ રજિસ્ટર/સામાન્ય ડાયરી (જીડી બુક/એન્ટ્રી બુક/રજિસ્ટર) રાખવામાં આવશે અને તે હેતુ માટે ચોક્કસ તારીખ અને સમયે ઑફિસમાં પહોંચતા પક્ષકારોની એન્ટ્રી કરવી. જેના માટે તેઓએ કચેરીનો સંપર્ક કર્યો, જેથી દખલગીરી, છેડછાડ અને ખોટી રજૂઆત ટાળી શકાય.

vi) સબ-રજિસ્ટ્રાર/મંડલ રેવન્યુ ઓફિસર કે જેઓ નિર્ણય લેવા માટે સત્તા ધરાવતા હોય તેઓ કોર્ટના આદેશનો આગ્રહ રાખ્યા વગર ઓર્ડર પસાર કરશે.

 vii) નોંધણી સત્તાધિકારીઓએ વિંજામુરી રાજગોપલા ચારી વિ.ના કેસમાં જારી કરાયેલ માર્ગદર્શિકાનું પણ પાલન કરવું જોઈએ. આંધ્ર પ્રદેશ રાજ્ય અને મે. ઇન્વેક્ટા ટેક્નોલોજીસ પ્રાઇવેટ લિમિટેડ વિ. આંધ્ર પ્રદેશ સરકાર (સુપ્રા ટાંકવામાં આવે છે).

 અરજદારો વતી એડવોકેટ રાજેશ મેડી હાજર રહ્યા હતા.

 આ કિસ્સામાં, અરજદારોએ દલીલ કરી હતી કે સબ-રજિસ્ટ્રાર (જવાબદાર) દ્વારા રજૂ કરાયેલ વેચાણ દસ્તાવેજોની નોંધણી કરવાનો ઇનકાર કરવાનો અને તમામ દસ્તાવેજો પેન્ડિંગ રાખવાનું કાર્ય મનસ્વી, ગેરકાયદેસર અને કલમ 14, 16, 21, નું ઉલ્લંઘન કરનારું છે. અને બંધારણના 300-A. તમામ રિટ અરજીઓમાં અસ્વીકાર સામાન્ય હોવાથી, તેમાંથી એકને મુખ્ય બાબત તરીકે લેવામાં આવી હતી જે મુજબ અરજદારે રજિસ્ટર્ડ વેચાણ ખત દ્વારા જમીન ખરીદી હતી.

અરજદારે વિષયને વેચવાના ઈરાદા સાથે મિલકતની જરૂરી સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ચૂકવ્યા પછી નોંધણી માટે પ્રતિવાદી સમક્ષ વેચાણનો ડ્રાફ્ટ સબમિટ કર્યો હતો. જો કે, પ્રતિવાદીએ દસ્તાવેજોની નોંધણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો અને પ્રતિવાદી દ્વારા અરજદારને તેની જાણ કરવામાં આવી હતી. પ્રતિવાદીએ જણાવ્યું કે જ્યાં સુધી કોર્ટનો આદેશ ન હોય, ત્યાં સુધી વિષય દસ્તાવેજ નોંધણી માટે ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે નહીં અને તેથી, ઇનકાર કરવાનો આદેશ પસાર કર્યો. આ અંગે સવાલ ઉઠાવતા હાઇકોર્ટ સમક્ષ રિટ પિટિશન દાખલ કરવામાં આવી હતી. ઉપરોક્ત તથ્યોને ધ્યાનમાં રાખીને હાઇકોર્ટે આદેશ આપ્યો, “જોકે સ્ટેમ્પ્સ અને નોંધણીના કમિશનર અને ઇન્સ્પેક્ટર જનરલ, તેલંગાણા અહીંની રિટ પિટિશનના પક્ષકાર નથી, તેમ છતાં તેમને તેમના ગૌણ અધિકારીઓને પરિપત્ર/મેમો/ઓર્ડર/સૂચના જારી કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. , નોંધણી અધિનિયમ, 1908, ભારતીય સ્ટેમ્પ અધિનિયમ, 1899 ની જોગવાઈઓને અસરકારક રીતે અમલમાં મૂકવા અને વિવિધમાં જારી કરાયેલા નિર્દેશો તેમની ફરજો નિભાવતી વખતે તેનો અસરકારક રીતે અમલ કરવા માટે કોર્ટ આદેશ આપે છે.” કોર્ટે આગળ સંબંધિત પક્ષકારોને નીચેની સૂચનાઓ આપી - i) સંબંધિત પક્ષકારોએ એ જોવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ કે તેમની હાજરી ઘડિયાળના રજિસ્ટર/જનરલ ડાયરી (જીડી બુક/એન્ટ્રી બુક/રજિસ્ટર) માં નોંધવામાં આવે, જો કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા જાળવણી કરવામાં આવી હોય. સબ રજિસ્ટ્રારની ઑફિસ ખાતરી કરવા માટે કે તેઓએ સબ રજિસ્ટ્રાર ઑફિસનો સંપર્ક કર્યો છે, જેથી સત્તાવાળાઓની વારંવારની સૂચનાઓને ટાળી શકાય કે પક્ષકારો/અરજીકર્તાઓએ સબનો સંપર્ક કર્યો નથી. રજિસ્ટ્રારની ઑફિસે અથવા રજિસ્ટ્રેશન માટે કોઈ સૂચિત દસ્તાવેજો રજૂ કર્યા નથી અને તેઓએ નોંધણી માટે મૌખિક રીતે ઇનકાર કર્યો નથી. ii) રજિસ્ટ્રારની ઑફિસનો સંપર્ક કરતા પહેલા, પક્ષકારોએ ખાતરી કરવી જોઈએ કે સૂચિત મિલકત પ્રતિબંધિત સૂચિમાં નથી, જો તે પ્રતિબંધિત સૂચિમાં જોવા મળે છે, તો તેઓ કાયદા અનુસાર, પ્રતિબંધિત સૂચિમાંથી વિષયની મિલકતને કાઢી નાખવા માટે યોગ્ય પગલાં લેશે. , પરંતુ સબ રજિસ્ટ્રાર મૌખિક રીતે વિષયની મિલકત મેળવવા અને નોંધણી કરવાનો ઇનકાર કરી રહ્યા છે તે આધારે કોર્ટનો સંપર્ક ન કરવો.

iii) સૂચિત દસ્તાવેજોની રજૂઆત નોંધણી અધિનિયમની જોગવાઈઓનું પાલન કરતી હોવી જોઈએ. કેસની વાત આવતાં, કોર્ટે અવલોકન કર્યું, “... આજે સબ-રજિસ્ટ્રાર આ કોર્ટ સમક્ષ હાજર છે અને સબમિટ કરે છે કે તેઓ તમામ કાર્યવાહીમાંથી પસાર થયા છે અને આ કોર્ટ દ્વારા આપવામાં આવેલ આદેશને સમજ્યા છે અને તેઓ વિષય દસ્તાવેજોની નોંધણી કરવા માટે તૈયાર છે. જ્યારે પક્ષકારો નોંધણી અધિનિયમ, 1908 અને ભારતીય સ્ટેમ્પ અધિનિયમ, 1899 અનુસાર દસ્તાવેજો રજૂ કરે છે ત્યારે કોર્ટનો આદેશ. સબ-રજિસ્ટ્રારે આ કોર્ટ સમક્ષ જણાવ્યું છે કે તે કોર્ટના આદેશનો આગ્રહ રાખ્યા વિના વિષયના દસ્તાવેજોની નોંધણી કરશે અને રિલીઝ કરશે અને તેની રજૂઆતો રેકોર્ડ કરવામાં આવશે અને તે આ સામાન્ય હુકમનો ભાગ બની ગયો છે. વધુમાં, કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે વિષયના દસ્તાવેજોની માત્ર નોંધણી વિષયની મિલકતને શીર્ષક આપતી નથી અને તેના આદેશથી તે તમામ બાબતો પર કોઈ અસર થશે નહીં જ્યાં પક્ષકારોના શીર્ષક/અધિકારો સત્તાવાળાઓ સમક્ષ અથવા તો પુનરાવર્તન/અપીલમાં પેન્ડિંગ છે. ચુકાદા માટે અને અન્ય કોઈપણ કેસમાં, આદેશ પણ પક્ષકારોને કાયદાની સક્ષમ અદાલત સમક્ષ તેમના અધિકારો જણાવવામાં રોકતો નથી. તદનુસાર, હાઇકોર્ટે અરજીઓને મંજૂરી આપી અને ઇનકારના આદેશોને બાજુ પર રાખ્યા. કારણ શીર્ષક- અનંત રામેશ્વરી દેવી વિ. તેલંગાણા રાજ્ય

ચુકાદાની ની નકલ માટે અહી ક્લિક કરો 

Share this post: