ગુજરાતમાં સ્ટેમ્પ ડ્યુટી વિવાદ પર સર્વોચ્ચ અદાલતનો મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો

For Download Stamp Duty Calculator App Click here 

ગુજરાતમાં સ્ટેમ્પ ડ્યુટી વિવાદ પર સર્વોચ્ચ અદાલતનો મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો

મલપ્પુરમ બાપુ દ્વારા

26 એપ્રિલ, 2022ના રોજ ભારતના સર્વોચ્ચ અદાલતે નાગરિક અપીલ ક્રમાંક 3070/2022માં મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો, જે સ્ટેમ્પ ડ્યુટીની વસૂલાતના મુદ્દે હતો. ગુજરાત સ્ટેમ્પ અધિનિયમ, 1958 હેઠળનો આ કેસ એએસેટ રિકન્સ્ટ્રક્શન કંપની (ઇન્ડિયા) લિમિટેડ દ્વારા કરવામાં આવેલ હતો. ગુજરાતના ચીફ કંટ્રોલિંગ રેવન્યુ ઓથોરિટી દ્વારા મંગાયેલ સ્ટેમ્પ ડ્યુટી વિરુદ્ધ આ અપીલ દાખલ કરવામાં આવી હતી, જેમાં ઓરિયન્ટલ બેંક ઓફ કોમર્સ (ઓબીસી) દ્વારા કરવામાં આવેલી એક ઋણસોંપણી અંગેની માગણીનું નિવારણ આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો.

કેસનું પૃષ્ઠભૂમિ

ઓરિયન્ટલ બેંક ઓફ કોમર્સે લેણદારોને આર્થિક સહાયતા પુરી પાડી હતી, પરંતુ લેણદારો પૈસાની ચુકવણી કરવામાં નિષ્ફળ ગયા. બાકી રહેતા હકોને પ્રાપ્ત કરવા માટે બેંકે તેના હકો એસેટ રિકન્સ્ટ્રક્શન કંપની (ઇન્ડિયા) લિ.ને સોંપી દીધા. આ સોંપણીના હેતુ માટે બેંક અને એએસેટ રિકન્સ્ટ્રક્શન કંપનીએ 18 નવેમ્બર, 2008ના રોજ એક સોંપણી એગ્રીમેન્ટ કર્યો, જેની નોંધ સબ-રજિસ્ટ્રાર, ભરૂચ કચેરીમાં કરવામાં આવી હતી.

મુખ્ય મુદ્દો: સ્ટેમ્પ ડ્યુટીની માંગણી

ગુજરાતના એકાઉન્ટન્ટ જનરલ કચેરીએ આ એગ્રીમેન્ટના દસ્તાવેજમાં સમાવિષ્ટ પાવર ઓફ એટોર્ની (POA)ને લઈને વાંધો ઉઠાવ્યો, અને તે દસ્તાવેજને સ્ટેમ્પ ડ્યુટીની ચુકવણી માટે પાત્ર માન્યું. ચીફ કંટ્રોલિંગ રેવન્યુ ઓથોરિટીએ આ કેસમાં 23,53,800 રૂપિયાની સ્ટેમ્પ ડ્યુટીની માગણી રાખી. અપીલકર્તા કંપનીએ આ મુદ્દે અપીલ દાખલ કરી.

સર્વોચ્ચ અદાલતના તર્ક અને નિર્ણય

હાઈકોર્ટે ચીફ કંટ્રોલિંગ રેવન્યુ ઓથોરિટી દ્વારા ઉઠાવેલા બે મુખ્ય પ્રશ્નોને તપાસ્યા:

1. શું ઓડિટ પેરા દ્વારા ઉઠાવેલો વાંધો બોમ્બે સ્ટેમ્પ એક્ટ, 1958ની કલમ 45(એફ) હેઠળ યોગ્ય છે?

2. શું એએસેટ રિકન્સ્ટ્રક્શન કંપનીએ રૂ. 24,94,100ની સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ભરવા માટે જવાબદાર છે?

સર્વોચ્ચ અદાલતે એસ્ટેટ રિકન્સ્ટ્રક્શન કંપનીએ ક્લોઝ-3 હેઠળ થયેલા સોંપણીના દસ્તાવેજમાં પાવર ઓફ એટોર્નીની વ્યાખ્યા અને કલમ 45(એફ) હેઠળ સ્ટેમ્પ ડ્યુટી લાગવાની માપદંડોને ઊંડી રીતે તપાસી.

ચુકાદો અને મહત્વ

અદાલતે આ કેસમાં ચર્ચા કરતાં કહ્યું કે, આ દસ્તાવેજ સ્ટેમ્પ ડ્યુટીમાંથી મુક્તિ માટે પાત્ર હોવું જોઈએ કારણ કે આ સોંપણી કાયદાના અંતર્ગત ખાસ જોગવાઈઓ સાથે કરવામાં આવી હતી. એમાં એ પણ નોંધવામાં આવ્યું કે પાવર ઓફ એટોર્નીનો સ્વતંત્ર દસ્તાવેજ હાજર નથી અને એગ્રિમેન્ટમાં સમાવેશ કરતી કલમો આ સ્ટેમ્પ ડ્યુટીની પાત્રતા માટે પૂરતી નથી.

પરિણામ

સર્વોચ્ચ અદાલતે આ પ્રકારના દસ્તાવેજો પર આવનારા સમય માટે માર્ગદર્શક આદેશ આપ્યો છે કે, જ્યારે પાવર ઓફ એટોર્નીનું સ્વતંત્ર દસ્તાવેજ બનાવવામાં આવ્યું નથી અને તે માત્ર સોંપણીના ભાગ રૂપે આવે છે, ત્યારે સ્ટેમ્પ ડ્યુટી લાગુ પાડવી યોગ્ય નથી.

આ નિર્ણય ગુજરાતના સ્ટેમ્પ ડ્યુટીના મુદ્દે સ્પષ્ટતા લાવે છે અને આર્થિક હકોની સોંપણી સાથે જોડાયેલા દસ્તાવેજો માટે રાહત પૂરું પાડે છે.

વધુ વાંચો: સંપૂર્ણ ચુકાદો માટે અહીં ક્લિક કરો

---